دیپلماسی آگاهانه و میدان‌داری بین‌المللی | نگاهی به کارنامه یک‌ساله وزارت امور خارجه دولت چهاردهم
وزارت امور خارجه در دولت چهاردهم، از ابتدای انتصاب سیدعباس عراقچی، روز‌های پرفرازونشیبی را طی کرد و با گذشت یک سال از استقرار دولت وفاق ملی، می‌توان گفت پرکارترین وزارتخانه و وزیر در میان ۱۹ مجموعه وزارتی دولت محسوب می‌شود.
به گزارش شهرآرانیوز، وزارت امور خارجه به عنوان سکان‌دار اجرای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و با بهره‌گیری از ظرفیت دیپلمات‌های باتجربه و آشنا به پروتکل‌های بین‌المللی و به منظور صیانت از حقوق ملت ایران در تعامل با سایر ملل، دستاورد‌ها و اقدامات گوناگونی را داشته است و می‌توان گفت ساختمان تاریخی میدان مشق تهران، در میدان‌داری بین‌المللی بسیار پرکار و پویا ظاهر شده است.
عملکرد سیدعباس عراقچی، دیپلمات ارشد وفاق
۳۱ مرداد ۱۴۰۳ بود که سیدعباس عراقچی به عنوان وزیر امور خارجه دولت چهاردهم از مجلس رأی اعتماد گرفت و راهی میدان مشق شد. عراقچی با کوله‌باری از تجربیات، از سفارت ایران در فنلاند و ژاپن، سخنگویی وزارت امور خارجه و معاونت سیاسی این وزارتخانه و حضور در شورای راهبردی سیاست خارجی تا سکان‌داری دستگاه دیپلماسی ایران، همواره در میانه میدان سیاست خارجی جمهوری اسلامی فعال بوده است.
عراقچی از ابتدای فعالیت در مسند وزارت تاکنون، ۲۶۶ دیدار دیپلماتیک داشته است که از این میان، ۱۴۱ دیدار او در سطح همتایان بین‌المللی از ۵۸ کشور جهان و ۱۲۵ دیدار نیز با مقامات عالی‌رتبه کشورهای مختلف دنیا بوده که میانگین ۱.۳۷ دیدار در روز‌های کاری رسمی را به ثبت رسانده است.
وزیر امور خارجه کشورمان به‌جز دیدار‌های دیپلماتیک، تماس‌های گسترده‌ای را با هدف تبادل نظر و تبیین اهداف سیاست خارجی ایران داشته است که ۱۴۵ تماس عراقچی در سطح وزرای امور خارجه ۵۷ کشور جهان و ۲۵ تماس نیز با ۱۲ مقام عالی‌رتبه غیروزیر بوده و ۲.۱۴ تماس در سال نخست فعالیت او در مقام وزیر امور خارجه ایران به وقوع پیوسته است.
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی از ابتدای حضور تاکنون، ۵۴ سفر رسمی به ۲۸ کشور جهان داشته است که ۵ سفر آن با هدف گفت‌و‌گو‌های غیرمستقیم هسته‌ای با ایالات متحده آمریکا، در زمره مهم‌ترین سفر‌های دیپلماتیک مذاکره‌کننده ارشد ایران در پرونده هسته‌ای به حساب می‌آید.
عراقچی همچنین در ۳۵ کنفرانس بین‌المللی، نشست‌های جهانی و مذاکرات شرکت جسته که از این حیث، سال پرکاری را به ثبت رسانده است. از سوی دیگر، رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان با ۳۸ مورد یادداشت و مصاحبه بین‌المللی و انجام ۱۰ مکاتبه رسمی به‌نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران، به تبیین مواضع ایران در مجامع بین‌المللی پرداخته است.
توجه به دیپلماسی استانی
عراقچی از معدود وزرایی است که با توجه به مأموریت وزارت تحت مدیریت او که ارکان سیاست خارجی است، نگاه ویژه‌ای به تقویت استان‌ها دارد و درپی آن است که از ظرفیت‌های استان‌هایی که دارای نمایندگی‌های دیپلماتیک از کشورهای همسایه و منطقه هستند، استفاده کند.
بر این اساس، نخستین جلسه از نشست‌های دیپلماسی استانی وی به میزبانی شیراز برگزار شد و عراقچی در آن برنامه، درباره لزوم تقویت این سیاست گفت: «ما روابط استان‌های کشور را با استان‌های آن طرف مرز و با کشورهای مجاور برقرار می‌کنیم تا یک‌سری از ارتباطات بین دو کشور از طریق استان‌ها سریع‌تر، راحت‌تر و در یک فضای بهتر انجام شود.»
عراقچی بنا دارد تا علاوه بر نشست شیراز، چهار اجلاسیه استانی دیگر نیز برگزار نماید که نشست «مشهد» به عنوان دومین نشست در دستورکار اوست.
میدان‌داری دیپلماسی در جنگ تحمیلی ۱۲روزه
جمهوری اسلامی ایران در حالی که آماده دور ششم گفت‌و‌گو‌های غیرمستقیم خود با ایالات متحده می‌شد، در ۲۳ خرداد مورد تهاجم ارتش رژیم صهیونیستی قرار گرفت و فرماندهان ارشد و دانشمندان هسته‌ای کشورمان به شهادت رسیدند.
وزارت امور خارجه از نخستین ساعات این یورش ددمنشانه، با فعال‌سازی ابزار دیپلماسی و درخواست برگزاری جلسه فوری شورای امنیت سازمان ملل، اقدام رژیم جعلی اسرائیل را به‌شدت محکوم نمود و عراقچی نیز در تماس‌های گسترده و پی‌درپی با همتایان اروپایی خود، مراتب اعتراض کشورمان به تخطی تل‌آویو را یادآور شد.
در میانه جنگ تحمیلی که آسمان ایران بر روی پرواز‌های داخلی و خارجی بسته شده بود، عراقچی از راه زمینی و به منظور سفر به ژنو و گفت‌و‌گو با همتایان اروپایی خود، ایران را به مقصد ترکیه ترک کرد.
عراقچی با اشاره به اهمیت مذاکرات ژنو، آن‌هم در اوج درگیری نظامی، در گفت‌وگویی عنوان کرده بود: «این سفر برای گفت‌و‌گو با طرف‌های اروپایی انجام شد و باوجود شرایط جنگی، ایران نشان داد که هم در میدان و هم در عرصه دیپلماسی حضور فعال و مؤثر دارد.»
پاسخگویی مستمر به رسانه‌ها؛ راهکار مؤثر وزارت امور خارجه و مرکز دیپلماسی عمومی
مهرماه سال ۱۴۰۳، اسماعیل بقایی به عنوان رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و سخنگوی وزارت امور خارجه منصوب شد. این انتصاب از آنجایی اهمیت داشت که نیاز به ارتباط مستمر رسانه‌ها با این وزارتخانه، حضور دیپلماتی آشنا با ادبیات روزنامه‌نگاری را می‌طلبید و حضور بقایی، این مهم را ممکن کرد. سخنگوی جدید دستگاه دیپلماسی با توجه به فعالیت مستمر خود در تیم مذاکرات برجام، حضور در مقر اصلی و اروپایی سازمان ملل متحد و ضرورت اثربخش‌ترکردن نقش رسانه‌ها در نمایاندن عملکرد این وزارتخانه مهم، کورسوی امیدی برای اطلاع‌رسانی و بازگشت مرجعیت خبر به داخل کشور به حساب آمد.
با مروری بر رفتار رسانه‌ای مرکز دیپلماسی عمومی، می‌بینیم که از مهر سال گذشته تاکنون، بقایی ۵۰ نشست خبری سخنگویی با رسانه‌های داخلی و خارجی داشته و در کنار آن، گفت‌و‌گو‌های بسیاری نیز با محوریت تبیین سیاست‌های ایران، با رسانه‌های معتبر بین‌المللی به‌ویژه در دوره جنگ تحمیلی ۱۲روزه انجام داده است.
ضرورت توجه به رسانه‌های استانی، یکی دیگر از اقدامات تیم رسانه‌ای وزارت امور خارجه است که مصاحبه اختصاصی سیدعباس عراقچی با شهرآرانیوز و همچنین نشست‌های خبری اسماعیل بقایی در راستای همین سیاست بوده است.
عمق راهبردی سیاست خارجی ایران در معاونت‌های سیاسی و حقوقی و بین‌المللی
عراقچی از ابتدای تصدی وزارت امور خارجه، با انتصاب مجید تخت‌روانچی (از اعضای تیم مذاکرات برجام) به سمت معاونت سیاسی و کاظم غریب‌آبادی به سمت معاونت حقوقی و بین‌المللی، گام مهمی در جهت تخصص‌گرایی برداشت.
مذاکرات مستقیم با تروئیکای اروپا با محوریت برنامه هسته‌ای، دیدار‌های دوجانبه با رافائل گروسی، ارتباط مستمر با مقامات آژانس و کشور متحد ایران، رصد‌های دیپلماتیک درمورد غزه، مقاومت، دالان زنگزور و... از برنامه‌هایی بوده است که تخت‌روانچی و غریب‌آبادی به عنوان مأموریت کاری خود به آن پرداخته‌اند.
سال پرکار و دشوار وزارت امور خارجه در اولین سال از فعالیت دولت چهاردهم، نشان‌دهنده عمق استراتژیک توجه ایران به مقوله سیاست خارجی خود است و لزوم توانمندترکردن ارکان دیپلماسی جمهوری اسلامی، فرصت لازم را جهت لابی‌های منفعت‌گرا برای کشورمان و استراتژی‌های تبیین‌شده و ابلاغی به عنوان سند‌های بالادستی به ارمغان خواهد آورد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
